Ate de Jong interviewt Matthijs van Heijningen; Peer review werkt hier niet

“Hoe duurder de film, des te meer succes”

Matthijs van Heijningen debuteerde in 1975 met Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming, dat door vier verschillende regisseurs gemaakt werd. Later zou hij furore maken met veel grote films, voornamelijk boekverfilmingen. Voorbeelden zijn Een vlucht regenwulpen (naar het boek van Maarten ’t Hart), Van de koele meren des doods (naar Frederik van Eeden), Eline Vere (naar Couperus), Op hoop van zegen (naar Herman Heijermans) en Kees de jongen (naar Theo Thijssen). Hij wisselt grootschalige en commercieel interessante films af met kleine, meer artistieke projecten. In 1994 werd Van Heijningen benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau en won hij een Gouden Kalf voor 1000 Rosen. In 1999 kreeg hij het Gouden Kalf voor de Cultuurprijs van het Nederlands Film Festival.

In dit gesprek met Ate de Jong gaat het over het “hoe en waarom” binnen de Nederlandse filmindustrie en of het zinvol is om het anders te doen.
Er is volgens Van Heijningen een tweedeling ontstaan. Je kan films zonder subsidie maken met de televisie producenten, die geen cultureel doel dienen en films die gesteund moeten worden, omdat ze juist wel dat cultureel doel dienen. Maar wat is een cultureel doel? In Nederland kunnen wij niet oordelen over de ander, stelt Van Heijningen. De markt is daarvoor te klein. Als je een bepaalde film wil maken, kan de ander een soortgelijke niet maken. Het systeem van onderlinge beoordeling werkt daarom niet in Nederland. Persoonlijk belang vergiftigd een objectieve beoordeling. Het budget van de filmsubsidie is jaarlijks ca. 27 miljoen Euro. Dat geld aan Nederlandse producties vloeit weer terug in de staatskas en is daarom eigenlijk budget neutraal. De overheid zou om die reden best meer uit kunnen gegeven.