Ontwerper sociaalkrediet-systeem wil wereldwijde adoptie van Chinees model

“Als jullie het sociaalkrediet-systeem hadden, dan was er nooit een beweging van Gele Vestjes geweest.” Dat zijn de woorden van Lin Jinyue, een van de grondleggers van het sociaalkrediet-systeem in China. Hij wil het model graag uitrollen in de rest van de wereld.

Een sociaalkrediet-systeem wordt gekenmerkt door een hoge mate van controle. De huidige technologie maakt het mogelijk burgers te volgen met onder meer camera’s, QR-codes, en digitalisering van het betalingsverkeer. Dat maakt het mogelijk om doen en laten van burgers tot in detail te registreren. Naar aanleiding daarvan krijgt een burger bepaalde privileges of worden hem juist rechten ontnomen.

Begin oktober diende Pepijn van Houwelingen in de Tweede Kamer een motie in om invoering van een dergelijk systeem te voorkomen. Zijn motie werd afgewezen.

Voorstanders zien in het systeem een efficiënte en kostenbesparende manier om veiligheid van burgers te waarborgen: de politie kan immers niet overal zijn maar met camera’s en drones kan men een hoop uitbesteden aan technologie. Ook kan het mensen bijvoorbeeld een duwtje in de juiste richting geven als het aankomt op gezondheid of een gezonde levensstijl: wie rookt, krijgt strafpunten en wie sport krijgt privileges.

Robot

Tegenstanders zien een beknotting van de persoonlijke vrijheid. Zonder privacy en vrijheid om het eigen gedrag en de eigen levensloop te bepalen, wordt de mens een robot. De mooie uitdaging van zelfbeschikking en eigen verantwoordelijkheid gaat verloren, vrezen ze.

Bovendien vragen ze zich af wie bepaalt wat wel en niet kan. Als de Staat de instrumenten voor controle in handen heeft, ligt het gevaar van een dictatuur voor de hand. Is er nog wel een tegengeluid mogelijk in een dergelijk systeem?

Gele vestjes

Dergelijke vragen worden door sommigen weleens afgedaan als vergezocht: ‘Zo ver zal het nooit komen. In onze open samenleving mag iedereen zijn stem laten horen,’ zeggen ze. Een uitspraak van Lin Jinyue, een van de ontwerpers van het sociaalkrediet-systeem, zet dat idee in een ander licht. Tegen het Frans-Duitse mediakanaal Arte zegt hij: “Als jullie het sociaalkrediet-systeem hadden, dan was er nooit een beweging van Gele Vestjes geweest. We hadden ze allang opgespoord voordat ze in actie konden komen.”

Jinyue promoot de overname van het systeem op wereldwijde schaal: “We hebben een goed technologisch product en we hopen het te exporteren naar de kapitalistische wereld.” De Amerikaanse advocaat en auteur Michael Senger vindt dat een zorgwekkende ontwikkeling en plaatste daarom onderstaand fragment op Twitter.

Lin Jinyue, lead designer of China’s social credit system, extolls its value and his hope for worldwide adoption:

“If you had the social credit system, there would never have been the Yellow Vests, we would have detected that before they acted.”pic.twitter.com/6JKC8tDVzP

— Michael P Senger (@MichaelPSenger) October 22, 2021