De complexe rol van de supermarkten; Dick Veerman en Marc Jansen
Zijn de supermarkten nu echt boeven?
Marc Jansen is directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel. Het CBL is de belangenbehartiger voor de levensmiddelenbranche. Hij studeerde in Wageningen, werkte ooit als boer en bij LTO Nederland. Het CBL richt zich als koepelorganisatie vooral op de gemeenschappelijke thema’s als: voedselveiligheid, duurzaamheid, gezondheid en arbeidsvoorwaarden.
De supermarkten zijn een dominant onderdeel van de productieketen. De consument is daarbij de belangrijkste schakel in de keten. De vraag is hoe “ondoordacht” de consument haar dagelijkse producten kiest. Wij denken er volgens Jansen niet over na wat er voor nodig is om dat in die omvang te produceren en het dagelijks vers in de supermarkten aangeleverd te krijgen. De hele keten moet er aan mee werken om het besef over de complexe productiefactoren weer bij de consument in beeld te krijgen.
De veelgehoorde klacht is echter dat de supermarkten partners binnen de keten, “uitknijpen”. Brussel heeft zelfs overwogen om op supermarkt niveau te gaan interveniëren in de prijs. Jansen stelt dat de supermarkten, samen met de boeren en de fabrikanten de keten geprofessionaliseerd hebben en de consument de verkrijgbaarheid van de producten tegen een redelijke prijs gewoon zijn gaan vinden. Toch zijn volgens Veerman de klachten over de supermarkten te breed en maatschappelijk om niet serieus genomen te worden. Jansen meent dat het vooral beeldvorming is omdat de supermarkt een plaats is waar iedereen komt en waar men vertrouwen in stelt.
De supermarkten hebben hun beleid veranderd van “aanbod gericht” naar “vraag gestuurd”. Supermarkten kregen sindsdien een rol om zaken te veranderen. “Maatschappelijke organisaties gebruiken ons nu als strategisch drukmiddel om uiteindelijk bij de primaire productie uit te komen. Wanneer wij op duurzaamheid worden aangesproken gaat het uiteindelijk altijd over de manier van werken door boeren en tuinders. Er wordt veel op ons geprojecteerd”. Dat de supermarkten de inkoopprijs bepalen is volgen Jansen niet waar. De internationale markten zijn belangrijke prijsbepalende factoren. De boeren, tuinders en verwerkende industrieën exporteren en de supermarkten importeren en iedereen is afhankelijk van grensoverschrijdende prijsmechanismen.
Om uit de negatieve prijsspiraal te komen is het van belang dat boeren en producenten innoveren. Bij unieke producten kunnen tenslotte ook andere prijzen gevraagd worden.
De agrarische sector is volgens Jansen nog steeds in de ban van de overheid die altijd te hulp moet schieten. Dat is volgens Jansen een reflex van het naoorlogse landbouwbeleid. Dat stimuleringsbeleid had wijnplassen, boter-, komkommer- en tomatenbergen tot gevolg. De overheid is zich langzaam aan het terugtrekken maar de boeren zijn daar in hun mindset afhankelijk van.
Podcast
Lees onze huisregels ook even. Wilt u ook meediscussiëren maar bent u nog geen lid? Meld u dan hier aan en geniet van alle voordelen.